Mae landlordiaid preifat, landlordiaid cymdeithasol a deiliaid contractau (tenantiaid), perchnogion eiddo yn gyfrifol am gadw eiddo mewn cyflwr da. Mae'r landlord yn gyfrifol am sicrhau bod yr eiddo mewn cyflwr da.
Dylai deiliaid contractau (tenantiaid) roi gwybod i'w landlord preifat am unrhyw waith atgyweirio sydd ei angen ar yr eiddo ac ar ôl iddynt gael eu hadrodd, dylai landlordiaid preifat archwilio a gwneud unrhyw waith atgyweirio angenrheidiol.
Efallai y byddwn yn gallu cynnig help a chyngor os yw landlord preifat yn anwybyddu cais deiliad contract neu'n gwrthod gwneud gwaith atgyweirio angenrheidiol.
Rhoi gwybod am ddiffyg atgyweirio yn eich eiddo rhent.
Adrodd landlord
Os bydd yn rhaid i ni ymweld ag eiddo byddwn yn defnyddio'r System Mesur Iechyd a Diogelwch Tai (SMIDT) (pdf) i wneud asesiad.
System Mesur Iechyd a Diogelwch Tai (SMIDT)
Cyflwynodd y System Mesur Iechyd a Diogelwch Tai (SMIDT) system asesu risg newydd. Mae hyn yn effeithio ar bob perchennog a landlord, gan gynnwys landlordiaid cymdeithasol. Mae'n canolbwyntio ar adnabod a mynd i'r afael â'r peryglon sydd fwyaf tebygol o fod yn bresennol mewn tai er mwyn gwneud cartrefi'n iachach ac yn fwy diogel i fyw ynddynt.
Mae gan y system 29 o beryglon sy'n ymwneud â:
- Lleithder (pdf) gormod o oer/gwres
- Llygryddion e.e. asbestos, carbon monocsid, plwm
- Diffyg lle, diogelwch neu oleuadau, neu sŵn gormodol
- Hylendid gwael, glanweithdra, cyflenwad dŵr, draenio
- Damweiniau - cwympiadau, siociau trydan, tanau, llosgiadau, sgaldio
- Gwrthdrawiadau, ffrwydradau, cwymp strwythurol
Asesir pob perygl ar wahân, ac os penderfynir ei fod yn 'ddifrifol', gyda 'sgôr uchel', ystyrir bod hyn yn berygl categori 1. Bydd pob perygl arall yn beryglon categori 2.
Mae asesiad risg yn edrych ar y tebygolrwydd o ddigwyddiad sy'n deillio o gyflwr yr eiddo a'r canlyniad niweidiol tebygol.
Os yw awdurdod lleol yn darganfod peryglon categori 1 mewn cartref, mae dyletswydd arno i weithredu’n y ffordd fwyaf priodol. Mae gan yr awdurdod lleol ddisgresiwn i weithredu i ddatrys peryglon categori 2.
Lle mae peryglon annerbyniol yn yr eiddo, bydd Tîm Tai Iechyd yr Amgylchedd yn cysylltu â'r landlord preifat i drafod y cyflwr a'r opsiynau sydd ar gael.
Deddf Tai 2004
Mae Deddf Tai 2004 yn rhoi pŵer i'r Awdurdod Lleol godi tâl am gamau gorfodi dan adran 49 ac adennill y costau hyn. Cymerir camau i ddileu peryglon a nodwyd fel y'u diffinnir gan y System Mesur Iechyd a Diogelwch Tai (SMIDT).
Deddf Tai 2004 Ffioedd Rhybudd - £476.24 a phob hysbysiad ychwanegol (lle mae'r amserlen yn union yr un fath) a gyflwynwyd i dderbynnydd arall ar yr un pryd (ffioedd wedi'u hychwanegu a'u rhannu'n gyfartal ar draws derbynwyr) £64.11 yn ychwanegol.
Lawrlwythwch y Polisi Gorfodi Gwarchod y Cyhoedd (pdf)
Os yw perchnogion eiddo yn poeni am amodau yn eu cartref eu hunain, mae Tai Iechyd yr Amgylchedd yn cynnig cais i berchennog am archwiliad eiddo/arolwg - £253.12 (£303.74 cyfanswm gan gynnwys TAW).
Gofyn am arolwg/archwiliad eiddo
Perchnogion tai sy'n gyfrifol am gynnal eu heiddo a sicrhau eu bod yn cael eu cadw mewn cyflwr da. Os ydych yn derbyn budd-daliadau, mae cymorth ar gael: Effeithlonrwydd ynni a chynllun Nest Llywodraeth Cymru.
Tariffau Cymdeithasol - Mae gan bob cwmni dŵr gynllun tariff cymdeithasol a all helpu i leihau eich biliau os ydych ar incwm isel. Pwy sy'n gymwys i gael help ac mae lefel y cymorth yn amrywio yn dibynnu ar eich cwmni dŵr, cysylltwch â Dŵr Cymru.
Yn ogystal, gallwch gysylltu â Chyngor ar Bopeth a'ch cwmni ynni i weld a allant ostwng eich debydau uniongyrchol a lledaenu biliau dros gyfnod hwy o amser.
Deddf Rhentu Tai Cymru 2016
Mae'r ffordd rydych chi'n rhentu wedi newid - i denantiaid a landlordiaid.
Y Ddeddf Rhentu Cartrefi oedd y newid mwyaf i gyfraith tai yng Nghymru ers degawdau. O 1 Rhagfyr 2022 newidiodd Deddf Rhentu Cartrefi (Cymru) 2016 y ffordd y mae pob landlord yng Nghymru yn rhentu ei eiddo.
Mae wedi gwella sut rydym yn rhentu, rheoli a byw mewn cartrefi rhent yng Nghymru. Mae wedi arwain at newidiadau yn ogystal â diogelwch nwy, diogelwch carbon monocsid a diogelwch trydanol.
Darllenwch fwy ar wefan Llywodraeth Cymru a Deddf Rhentu Cartrefi Cymru.
Rhagor o wybodaeth