Rhentu Cartrefi
Mae'r ffordd yr ydych yn rhentu yn newid - i denantiaid a landlordiaid.
Y Ddeddf Rhentu Cartrefi yw’r newid mwyaf i gyfraith tai yng Nghymru ers degawdau.
O 1 Rhagfyr 2022 bydd Deddf Rhentu Cartrefi (Cymru) 2016 yn newid y ffordd y mae holl landlordiaid Cymru yn rhentu eu heiddo. Bydd yn gwella sut rydym yn rhentu, yn rheoli ac yn byw mewn cartrefi rhent yng Nghymru.
Darllenwch fwy ar wefan Llywodraeth Cymru.
Grantiau Caledi Tenantiaeth
Os ydych yn denant rhent preifat ac yn cael trafferth gydag ôl-ddyledion rhent oherwydd Covid 19, yna gallai'r cyngor eich helpu gyda grantiau caledi tenantiaeth.
Gallai'r ddyled fod oherwydd colli cyflogaeth; llai o oriau gwaith; bod ar ffyrlo; wynebu costau ychwanegol y cartref neu unrhyw reswm arall sydd wedi effeithio ar eich gallu i gynnal taliadau rhent.
Am gymorth a chefnogaeth, e-bostiwch rehousing.services@newport.gov.uk neu ffoniwch 01633 656656 a gofynnwch am y tîm gwasanaethau ailgartrefu.
Generation Rent
Cynhaliodd Cyngor Dinas Casnewydd, mewn partneriaeth â Generation Rent, arolwg rhwng 31 Mai 2021 ac 11 Gorffennaf 2021 i gasglu tystiolaeth ar brofiadau tenantiaid yn y sector rhentu preifat.
Mae'r prosiect hwn yn rhan o fenter genedlaethol fwy sy'n cynnwys pum cyngor ledled y DU i ddatblygu modelau arfer gorau o ran ymgysylltu â rhentwyr preifat.
Derbyniwyd dros 300 o ymatebion i arolwg llawn ar wefan y cyngor a fersiwn fyrrach ar wasanaethau Bws Casnewydd.
Cynhelir cyfres o grwpiau ffocws ar gyfer tenantiaid preifat rhwng 8 a 10 Tachwedd i drafod canlyniadau'r arolwg. Byddant yn cael eu harwain gan Sophie Delamothe o Rent Cenhedlaeth gyda digwyddiadau bach wyneb yn wyneb a sesiynau ar-lein.
Os ydych yn denant preifat yng Nghasnewydd, hoffem glywed eich profiadau a chael gwell dealltwriaeth o unrhyw heriau rydych wedi'u hwynebu.
I gymryd rhan e-bostiwch housing.strategy@newport.gov.uk neu ffoniwch 01633 656656. Bydd pawb sy'n cymryd rhan yn derbyn cerdyn rhodd siopa.
At ddibenion ymchwil, bydd pob sesiwn yn cael ei recordio. Dim ond gydag aelodau o dîm y grŵp ffocws y bydd y recordiadau'n cael eu rhannu a'u dinistrio ar ôl i'r trawsgrifiad gael ei ysgrifennu.
Bydd yr holl wybodaeth bersonol ac adnabod yn cael ei dileu o'r recordiad felly bydd eich cyfraniad yn ddienw.
Atgyweiriadau
Mae landlordiaid preifat neu gymdeithasau tai’n gyfrifol am ymdrin ag atgyweiriadau mewn cartrefi maen nhw’n eu gosod i’w rhentu.
Fel tenant, mae gennych chi gyfrifoldeb hefyd i gadw’ch cartref mewn cyflwr da, gan gynnwys:
- mân atgyweiriadau fel newid ffiwsiau a bylbiau golau, cadw’ch cartref yn rhesymol lân, peidio ag achosi unrhyw ddifrod, defnyddio gosodiadau a ffitiadau’n gywir
- rhoi gwybod i landlordiaid am unrhyw atgyweiriadau sy’n angenrheidiol
- darparu mynediad er mwyn i unrhyw waith atgyweirio gael ei wneud
- bod â dyletswydd gofal i’ch ymwelwyr
- atgyweirio a chynnal a chadw eich dyfeisiau eich hun neu unrhyw beth rydych chi wedi’i osod
Gallai eich cytundeb tenantiaeth amlinellu cyfrifoldebau eraill, e.e. os ydych chi’n gyfrifol am addurno’ch cartref.
Ni all eich landlord gynnwys amod yn y cytundeb tenantiaeth sy’n trosglwyddo’r cyfrifoldeb am atgyweiriadau i’r tenant, e.e. cyfrifoldeb am atgyweirio’r to.
Diogelu blaendaliadau tenantiaeth
Os yw eiddo’n cael ei rentu ar denantiaeth fyrddaliol sicr a ddechreuodd ar ôl 6 Ebrill 2007, mae’n rhaid i landlordiaid roi blaendal tenant, hyd yn oed os cafodd ei dalu gan rywun arall, mewn cynllun blaendaliadau tenantiaeth a gefnogir gan y llywodraeth.
Darllenwch fwy ar dudalen diogelu tenantiaethau Gov.UK.
Mae’n rhaid i landlordiaid ddychwelyd y blaendal o fewn 10 niwrnod o gytuno ar faint sydd i’w ddychwelyd.
Os oes anghydfod rhwng y landlord a’r tenant, bydd y blaendal yn cael ei ddiogelu yn y cynllun blaendaliadau tenantiaeth hyd nes bod y mater yn cael ei ddatrys.
Os na ellir cysylltu â’r landlord, gall y tenant gyfeirio anghydfod at y cynllun blaendaliadau tenantiaeth a fydd yn ymchwilio i’r mater.
Os nad yw landlordiaid wedi defnyddio cynllun blaendaliadau tenantiaeth, gall tenantiaid wneud cais i lys sirol lleol.
Pan fydd llysoedd yn dyfarnu nad oedd y blaendal wedi cael ei ddiogelu, gallant orchymyn i’r sawl sy’n dal y blaendal ei ad-dalu i’r tenant neu ei dalu i gyfrif banc gwarchod cynllun blaendaliadau tenantiaeth o fewn 14 diwrnod.
Gall y llys hefyd orchymyn i’r landlord dalu tair gwaith yn fwy na’r blaendal i’r tenant o fewn 14 diwrnod o wneud y gorchymyn.
Dod o hyd i’r llys neu’r tribiwnlys iawn
Hysbysiadau troi allan
Hysbysiad ymadael Adran 8
Mae hysbysiad ymadael Adran 8 neu hysbysiad meddiannu yn cael ei gyflwyno i denant o dan Adran 8 Deddf Tai 1988 gan landlord sy’n dymuno adennill meddiant o eiddo yn ystod cyfnod sefydlog tenantiaeth fyrddaliol sicr.
Gall hysbysiad adran 8 gael ei roi i denant sydd wedi torri telerau’r cytundeb tenantiaeth yn unig, er enghraifft, os oes ganddo ôl-ddyledion rhent. Ni all y landlord droi’r tenant allan heb gael gorchymyn meddiannu gan lys yn gyntaf.
Hysbysiad ymadael Adran 21
Mae hysbysiad ymadael Adran 21 yn cael ei gyflwyno o dan Adran 21 Deddf Tai 1988 gan landlord sy’n dymuno adennill meddiant o eiddo ar ddiwedd tenantiaeth fyrddaliol sicr.
Mae’r landlord yn gallu cyflwyno hysbysiad adran 21 i’r tenant heb roi unrhyw reswm dros derfynu’r cytundeb tenantiaeth.
Mae gan landlord hawl gyfreithiol i gadw meddiant ar ddiwedd tenantiaeth, ond mae’n rhaid iddo ddilyn y weithdrefn gyfreithiol gywir, sy’n cynnwys cyflwyno hysbysiad adran 21 yn ysgrifenedig.
Aflonyddu neu droi allan yn anghyfreithlon
Mae Deddf Amddiffyn rhag Troi Allan 1977 yn diogelu pobl sy’n byw mewn eiddo preswyl rhag aflonyddu a throi allan yn anghyfreithlon, gan ei gwneud yn drosedd i:
- gyflawni gweithredoedd sy’n debygol o darfu ar heddwch neu gysur tenant neu unrhyw un sy’n byw gyda’r tenant
- tynnu’n ôl neu atal yn barhaus wasanaethu y mae gan y tenant angen rhesymol amdanynt i fyw yn yr eiddo fel cartref
Gallai aflonyddu gynnwys tynnu gwasanaethau dŵr, nwy neu drydan yn ôl, gwrthod rhoi allweddi, bygythiadau a thrais corfforol.
Os yw’ch landlord yn dweud wrthych fod rhaid i chi adael ac nid yw’r hysbysiadau troi allan uchod wedi cael eu cyflwyno, peidiwch â gadael. Yn lle hynny, dylech geisio cyngor ar unwaith gan y gwasanaeth dewisiadau tai yng Nghyngor Dinas Casnewydd
Gallech hefyd ddymuno cysylltu â chyfreithiwr yn y Ganolfan Cyngor ar Bopeth neu Shelter, gan roi manylion llawn unrhyw ddigwyddiadau a’r bobl dan sylw, gan gynnwys tystion.
Bydd y cyngor yn ceisio datrys y broblem yn gyntaf trwy siarad â’r unigolyn dan sylw neu bydd yn ceisio cyngor cyfreithiol.
Os bydd hyn yn methu, bydd y cyngor yn ystyried a oes ganddo ddigon o dystiolaeth i erlyn am droi allan yn anghyfreithlon neu aflonyddu.
Bydd unrhyw erlyniad yn enw’r cyngor a’r tenant ac mae’n bosibl y bydd rhaid i unrhyw dystion eraill roi tystiolaeth yn y llys.