Mae Deddf Gwarchod Rhag Dadfeddiannu 1977 yn gwarchod deiliaid contract sy'n byw mewn eiddo preswyl rhag aflonyddu a throi allan anghyfreithlon, gan ei gwneud yn drosedd i:
- Weithredu mewn ffordd sy'n debygol o amharu ar heddwch neu gysur deiliad contract neu unrhyw un sy'n byw gyda deiliad contract.
- Tynnu gwasanaethau yn ôl yn barhaus neu eu hatal pan fo gan ddeiliad contract angen rhesymol amdanynt i fyw yn yr eiddo fel cartref.
Gall aflonyddu gynnwys tynnu gwasanaethau dŵr, nwy neu drydan yn ôl, atal allweddi, bygythiadau a thrais corfforol.
Os yw'ch landlord yn dweud wrthych fod yn rhaid i chi adael ac nad yw'r gorchmynion troi allan uchod wedi'u cyflwyno, peidiwch â gadael, dylech gysylltu â'r Cyngor am gyngor ar unwaith.
Yn gyntaf, byddwch yn cysylltu ag Atebion Tai os ydych o’r farn eich bod wedi eich troi allan yn anghyfreithlon neu Dai Iechyd yr Amgylchedd os ydych o’r farn y bu aflonyddu arnoch.
Os yw Atebion Tai o’r farn eich bod wedi eich troi allan yn anghyfreithlon, cysylltwch â Thai Iechyd yr Amgylchedd. Gallwch ffonio 01633 656 656 neu e-bostio EHHousing@newport.gov.uk.
Efallai yr hoffech hefyd gysylltu â chyfreithiwr Cyngor ar Bopeth neu Shelter gan roi manylion llawn unrhyw ddigwyddiadau a’r bobl dan sylw, gan gynnwys tystion.
Byddwn yn ceisio datrys y broblem drwy siarad â'r person/unigolion dan sylw yn gyntaf. Os bydd hyn yn methu, byddwn yn ystyried a oes digon o dystiolaeth am erlyniad am droi allan anghyfreithlon neu aflonyddu.
Mae gweithdrefnau gorfodi ar gael pan fo camau anffurfiol yn aflwyddiannus neu'n amhriodol.
Lawrlwythwch y Polisi gorfodi diogelu'r cyhoedd (pdf)
Bydd unrhyw erlyniad yn enw'r cyngor a deiliad/deiliaid contract ac efallai y bydd yn ofynnol i unrhyw dystion eraill ddarparu tystiolaeth yn y llys.
Cyfnodau rhybudd i derfynu contractau
Os yw deiliad y contract wedi torri'r contract meddiannaeth, yr isafswm cyfnod rhybudd y mae'n rhaid ei roi yw mis. Gall y cyfnod rhybudd hwn fod yn fyrrach os yw'n ymwneud â thorri'r telerau ymddygiad gwrthgymdeithasol neu ôl-ddyledion rhent difrifol.
Pan fydd hysbysiad heb fai yn cael ei roi, y cyfnod rhybudd lleiaf y mae'n rhaid ei roi yw 6 mis.
Ni chewch roi rhybudd o'r fath:
• Tan 6 mis ar ôl dechrau'r contract
• Oni bai eich bod wedi cydymffurfio â rhwymedigaethau penodol, gan gynnwys cofrestru a thrwyddedu gyda Rhentu Doeth Cymru a rheolau diogelu blaendal
Gellir ymgorffori cymalau terfynu landlordiaid mewn contract meddiannaeth cyfnod penodol dim ond os oes gan y contract gyfnod penodol o 2 flynedd neu fwy. Ni chaiff landlord arfer cymal terfynu o fewn y 18 mis cyntaf o feddiannaeth.
Contractau ar y cyd
Gall cyd-ddeiliad contract adael contract heb ddod â'r contract i ben yn gyfan gwbl.
Gellir ychwanegu cyd-ddeiliaid contract newydd heb orfod dod â'r contract presennol i ben a dechrau un arall.